Lượng khí thải carbon có thể đã đạt đỉnh vào năm 2019 nhưng đó vẫn chưa là dấu hiệu tốt cho chất lượng không khí toàn cầu

Việc đạt đến đỉnh điểm của lượng khí nhà kính do con người tạo ra sẽ báo hiệu một bước ngoặt lịch sử, nhưng khí hậu Trái đất vẫn được dự báo sẽ ấm lên mà không liên quan đến sự suy giảm khí thải carbon.

Sự phát thải khí đốt đã gia tăng kể từ cuộc Cách mạng Công nghiệp. Nhưng ngay cả trước khi đại dịch bùng phát, những con số đó đã bắt đầu giảm dần khi các nhà máy than đóng cửa và được thay thế bằng các nguồn năng lượng tái tạo như gió và năng lượng mặt trời.

Hiện tại khi đại dịch corona đang gia tăng trên toàn thế giới, các nhà khoa học cho rằng năm 2019 có thể là năm đỉnh điểm của lượng khí thải carbon thải ra môi trường. Trên thực tế, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi đại dịch bùng phát, dãn cách xã hội triển khai trên toàn cầu, sự hoạt động của các nhà máy, phương tiện giao thông giảm đi rõ rệt thì lượng khí thải ra môi trường cũng giảm đi nhiều điều này cũng không ảnh hưởng quá lớn đến tổng lượng phát thải.

Kim Cobb, một nhà khoa học khí hậu và cũng là giám đốc Chương trình Thay đổi Toàn cầu của Georgia Tech cho biết: “Đại dịch không giúp chúng tạo ra một  lượng carbon thấp hơn trong tương lai.”

Việc đạt đến đỉnh điểm của lượng khí nhà kính do con người tạo ra sẽ báo hiệu một bước ngoặt lịch sử, khởi đầu của những gì sẽ cần là giảm lượng khí thải lâu dài và sâu sắc nếu thế giới muốn tránh những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, cột mốc này có thể không có nhiều ý nghĩa nếu không có sự sụt giảm mạnh về lượng khí thải carbon ở phía bên kia của đỉnh.

Phát thải khí nhà kính tăng và giảm theo hoạt động kinh tế; trong thời kỳ suy thoái, lượng khí thải có xu hướng giảm. Và thế giới đang nhìn vào một cuộc suy thoái tiềm ẩn và đau đớn vì đại dịch.

Để lượng khí thải đạt đến đỉnh điểm, Hausfather nhấn mạnh, các quốc gia phát thải cao nhất cần tiếp tục thay thế các nguồn năng lượng gây ô nhiễm bằng năng lượng xanh với tốc độ như trước đại dịch.

Nhưng ngay cả khi lượng khí thải đạt đỉnh vào năm ngoái, mọi người vẫn sẽ phải tính đến một tương lai nóng hơn nhiều trừ khi cắt giảm sâu lượng khí thải toàn cầu trong những thập kỷ tiếp theo.

Narayan Subramanian, thành viên của tổ chức tư tưởng thiên tả Data for Progress, người tập trung vào chính sách khí hậu, cho biết: “Bản thân đỉnh không có nhiều ý nghĩa trừ khi có sự sụt giảm mạnh ở phía bên kia. Sẽ không có ý nghĩa gì nếu chúng ta chạm phải một cao nguyên ngay dưới đỉnh nhưng chúng ta vẫn có một hệ thống năng lượng sử dụng nhiều carbon mà chúng ta chưa rời bỏ.” Ông nói thêm: “Nỗi lo của tôi là việc ăn mừng đạt mức phát thải đỉnh điểm sẽ khiến chúng ta tự mãn và gửi tín hiệu sai về những gì chúng ta vẫn cần làm.

Đại dịch sẽ không giải quyết được khủng hoảng khí hậu

Ngay cả khi mọi người đều ở nhà, lượng khí thải trong suốt năm 2020 dự kiến ​​chỉ giảm từ 4% đến 7% – gần như không đủ để hạn chế biến đổi khí hậu.

Leah Stokes, trợ lý giáo sư tại Đại học California, Santa Barbara, người nghiên cứu về chính sách khí hậu cho biết: “Chúng ta thực sự cần giảm lượng khí thải carbon khoảng 8% mỗi năm để hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C. Nếu con người chỉ làm nóng hành tinh thêm 1,5 độ C, chúng ta có thể tránh được một số tác động thực sự thảm khốc của biến đổi khí hậu .

Lượng khí thải không đạt đỉnh vào năm 2019

“Những thay đổi đã được thực hiện không phải là thay đổi chính sách, chúng là những lựa chọn cá nhân trong ngắn hạn, chẳng hạn như không lái xe đi làm hay đi máy bay,” Stokes nói. “Chúng tôi cần chính phủ làm những việc như yêu cầu sử dụng năng lượng sạch. Nếu không có những biện pháp đó, tôi rất nghi ngờ rằng chúng ta sẽ không thấy lượng khí thải tăng trở lại ”.

Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, đã có những dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ đang đạt được những bước tiến có ý nghĩa nhằm giảm tổng lượng phát thải khí nhà kính của mình. Các nguồn năng lượng tái tạo sản xuất nhiều điện hơn ở Mỹ so với than vào năm 2019 , lần đầu tiên trong hơn một thế kỷ qua. Trong khi lượng khí thải toàn cầu vẫn đang tăng lên, chúng đã không tăng vọt như vào đầu những năm 2000.

Khi COVID-19 tàn phá nền kinh tế toàn cầu, lượng khí thải đã giảm mạnh. Vào tháng 4, khi gần như mọi tiểu bang ở Mỹ đều phải chịu một số hình thức cấm vận, lượng khí thải hàng ngày đã giảm khoảng 17% trên toàn thế giới, theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature – mức giảm lớn nhất trong lịch sử .

Sự phục hồi khí thải

Cũng có những dấu hiệu cho thấy cuộc sống hiện đại trong thời đại coronavirus có thể đẩy con người ra khỏi các lựa chọn giao thông xanh hơn.

Khi mọi người bắt đầu quay trở lại làm việc, họ tránh các phương tiện giao thông công cộng đông đúc và thay vào đó lái xe cá nhân. Hoạt động sản xuất đang tăng trở lại và việc di chuyển bằng đường hàng không đã tăng 400 phần trăm so với mức thấp kỷ lục trong thời kỳ cao điểm của đợt đại dịch đầu tiên.

Khí thải cũng đang tăng trở lại – nhanh chóng. Theo dữ liệu mới được công bố trong tuần này, lượng phát thải vẫn giảm so với mức năm 2019, nhưng chỉ giảm 5% chứ không phải 17% như hai tháng trước khi các lệnh đóng cửa và lưu trú tại nhà được áp dụng . Một số chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có những thay đổi về chính sách để giảm lượng khí thải khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi, Trái đất có thể sớm chứng kiến ​​lượng khí thải trên mức trước đại dịch.

Thiệt hại kinh tế của đại dịch cũng đã ảnh hưởng đến lĩnh vực năng lượng tái tạo, điều này có thể phá vỡ xu hướng trước đại dịch là chuyển ngành năng lượng khỏi than sang gió và mặt trời. Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng trước, hơn 600.000 công nhân trong lĩnh vực năng lượng sạch đã mất việc làm – 17% tổng lực lượng lao động trong ngành.